Azerbejdżański prometeizm

Azerbejdżański prometeizm

Książka dr Shahli Kazimovej to obowiązkowa pozycja dla wszystkich zainteresowanych ruchem prometejskim, która przybliża barwną osobę Mehemmeda Emina Resulzade, jedną z najbardziej wybitnych postaci historycznych Azerbejdżanu, którego losy zawiodły również do Polski.

Praca obejmuje szereg kluczowych kwestii dla roli Resulzade: przebudzenie polityczne okresu trzech rewolucji (rosyjskiej, irańskiej i tureckiej) w pierwszym dziesięcioleciu XX stulecia – formowanie się narodowej tożsamości w muzułmańskim społeczeństwie Azerbejdżanu, rozwój inteligencji i powstawanie organizacji politycznych, różnorodne formy powiązań z sąsiednimi krajami: Iranem, Turcją i Rosją w okresie rewolucyjnych przemian oraz w latach pierwszej niepodległości Azerbejdżanu, kiedy Resulzade odgrywał czołową rolę jako przywódca.
(Prof. Tadeusz Swietochowski (1934-2017); professor emeritus, Monmouth University, New Jersey; Caspian Project, Harriman Institute, Columbia University, New York)

Mehemmed Emin Resulzade, jego życie i twórczość, są jedną z tzw. białych plam historii, tematów tabu w czasach komunistycznych, o których możliwe było mówić albo negatywnie, albo nic. Wybitny emigrant polityczny, publicysta, intelektualista i działacz emigracji pozostał do śmierci na uchodźstwie, mieszkając w Stambule, Warszawie, Bukareszcie i Ankarze. Książkę Kazimovej należy rekomendować wszystkim zainteresowanym historią ruchu prometejskiego, emigracją polityczną obcokrajowców z krajów muzułmańskich do Polski, a także tym, którzy są zainteresowani przeszłością stosunków polsko-radzieckich i polsko-tureckich.
(Dr hab. Zaur Gasimov; Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität, Bonn)

W literaturze naukowej występuje przekonanie, że powstanie narodów związane jest z działalnością XIX-wiecznych intelektualistów oraz tezą, że naród istnieje głównie w pismach i w sferze kulturalno-naukowej. Najbardziej popularne są teorie, że naród jest czymś „wyobrażonym”, a nie odwiecznym i danym. W myśleniu potocznym jest dokładnie odwrotnie. Każdy naród dąży do tego, aby mieć własne państwo. Ale rzeczywistość często jest inna – granice państw nie obejmują wszystkich członków narodu lub obejmują też inne grupy, bądź naród nie ma własnego państwa i żyje w wielu państwach… Z punktu widzenia badań historycznych ta książka wyraźnie pokazuje, czego historyk może oczekiwać od wieloaspektowo prowadzonych badań historycznych.
(Dr Dawid Kolbaia; Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski)

Powstała praca, która może odegrać ważną rolę uzupełniającą historiografię II Rzeczypospolitej, piśmiennictwo na temat prometeizmu, w szczególności relacji polsko-zakaukaskich. Natomiast w zakresie wiedzy o jednej z najważniejszych postaci historii Azerbejdżanu – o Resulzadem, jest to pozycja podstawowa.
(Prof. dr hab. Wojciech Materski; Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa)

Shahla Kazimova – absolwentka polonistyki na Bakińskim Uniwersytecie Słowiańskim (2002) oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego (2004), doktor nauk humanistycznych (2010), wykładowca w Studium Europy Wschodniej oraz w Zakładzie Turkologii Ludów i Azji Środkowej na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w badaniu procesów politycznych i społeczno-kulturowych zmian w Azerbejdżanie na początku XX wieku oraz azerbejdżańskiej emigracji antysowieckiej.