Genetyka populacji i metody hodowlane

Genetyka populacji i metody hodowlane

Genetyka populacji jest dyscypliną naukową zajmującą się badaniem zjawisk genetycznych zachodzących w populacjach. W początkowym okresie rozwoju obejmowała ona również praktyczne wykorzystanie jej osiągnięć w hodowli zwierząt i roślin. Obecnie można mówić o trzech dyscyplinach, które wyłoniły się z pierwotnej genetyki populacji. Zakres klasycznej genetyki populacji zwyczajowo ogranicza się do opisu konsekwencji działania pojedynczych genów. Opisem struktury genetycznej populacji ze względu na cechy warunkowane wieloma genami zajmuje się genetyka cech ilościowych, natomiast wykorzystanie wiedzy genetycznej w praktycznej hodowli nosi nazwę metod hodowlanych, w których szczególne znaczenie (przynajmniej w hodowli zwierząt) mają metody oceny wartości hodowlanej.

Podręcznik adresowany jest głównie do studentów kierunków biologia i zootechnika, studiujących na uczelniach o profilu biologiczno-rolniczym (uczelnie rolnicze, uniwersytety przyrodnicze). Może on być również pomocny dla studentów innych kie­runków studiów, w ramach których wykładana jest genetyka populacji i cech ilościo­wych.

W prezentowanej książce przedstawiony jest szeroki wachlarz zagadnień genety­ki populacji i metod hodowlanych, poczynając od omówienia czynników kształtują­cych strukturę genetyczną populacji (klasyczna genetyka populacji), poprzez pre­zentację metod oceny różnic genetycznych między populacjami (genetyka populacji z elementami genetyki molekularnej), aż po opis metod szacowania parametrów ge­netycznych i oceny wartości hodowlanej zwierząt (genetyka cech ilościowych z ele­mentami statystyki matematycznej).

Ponieważ podstawowych narzędzi do opisu populacji dostarcza statystyka matema­tyczna oraz rachunek prawdopodobieństwa i bez ich znajomości nie sposób zrozumieć większość tematów poruszanych w podręczniku, dlatego też pierwsza część podręczni­ka Podstawy matematyczne poświęcona jest tym podstawowym przedmiotom ze wzglę­du na niewystarczające często przygotowanie studentów z tego zakresu.

Druga część podręcznika, Genetyka populacji, dotyczy podstaw klasycznej genetyki populacji i krok po kroku pozwala analizować strukturę populacji ze względu na dzia­łanie pojedynczych genów. Rozpoczyna się od sformułowania podstawowego dla gene­tyki populacji prawa Hardy'ego-Weinberga, a następnie rozpatrywane są konsekwen­cje odstępstwa od poszczególnych założeń tego prawa. Ostatni rozdział poświęcony jest wykorzystaniu informacji genetycznej do określenia dystansu genetycznego między po­pulacjami.

W trzeciej części podręcznika, Metody hodowlane, przedstawione są zagadnienia związane ze strukturą populacji pod względem cech ilościowych oraz z wykorzystaniem genetyki cech ilościowych w pracy hodowlanej. Omawiane są w niej, między innymi, podstawy szacowania wartości hodowlanej oraz ocena skuteczności zastosowanej se­lekcji.

Podręcznik ten stanowi ważne uzupełnienie rynku podręczników akademickich, na którym brakuje obecnie pozycji obejmującej poruszaną w nim tematykę. Ostatnia książka z tego zakresu ukazała się w latach osiemdziesiątych XX wieku, a od tego cza­su pojawiło się wiele nowych zagadnień, rozwinęły się nowe metody badawcze, a nie­które problemy ujmowane są w całkiem inny sposób.