Postępowanie usprawniające w chorobach reumatycznych stanowi wyzwanie, będące wynikiem specyfiki tych chorób: przewlekłego bólu, postępującego procesu, osłabienia i zmian destrukcyjnych więzadeł, mięśni, kości oraz chrząstki stawowej. Podręcznik jest zbiorową pracą klinicystów i rehabilitantów, którzy w kompleksowy sposób przedstawili nowoczesną wiedzę na temat metod fizjoterapeutycznych stosowanych w reumatologii.
W publikacji zwięzłe omówienie chorób reumatycznych poprzedza obszerna prezentację metod fizjoterapeutycznych stosowanych, m. in. w:
· reumatoidalnym zapaleniu stawów
· toczniu rumieniowato układowym
· spondyloartropatiach
· osteoporozie
· zapaleniu tkanek miękkich
· dnie moczanowej.
Autorzy zwrócili również uwagę na zapobieganie ograniczeniom funkcjonalnym poprzez aktywność ruchową i naukę prawidłowego wykonywania czynności życia codziennego, stosowanie sprzętu pomocniczego lub ortopedycznego oraz kształtowanie właściwych nawyków ruchowych.
Podręcznik jest adresowany do studentów wydziałów fizjoterapii, może być także przydatny w praktyce zawodowej fizjoterapeutów oraz lekarzy - rehabilitantów zajmujących się kompleksowym usprawnianiem pacjentów.
Spis treści 1. Budowa i funkcje elementów czynnych i biernych stawów – Krystyna Księżopolska-Orłowska 1.1. Budowa i czynność stawów, tkanek okołostawowych i kości 1.2. Budowa i zaburzenia funkcji tkanki łącznej 1.3. Odmienności fizjoterapii w rehabilitacji chorób reumatycznych 1.4. Patomechanika stawów w chorobach reumatycznych 1.4.1. Staw biodrowy 1.4.2. Staw kolanowy 1.4.3. Staw skokowy i stopa 1.4.4. Bark 1.4.5. Staw łokciowy i przedramię 1.4.6. Ręka 1.4.7. Kręgosłup 2. Badanie fizjoterapeutyczne dla potrzeb rehabilitacji chorych reumatycznych 2.1. Badanie podmiotowe – Krystyna Księżopolska-Orłowska 2.2. Badanie przedmiotowe – Krystyna Księżopolska-Orłowska 2.3. Badanie funkcjonalne poszczególnych odcinków narządu ruchu – Beata Żuk 3. Najczęściej występujące choroby reumatyczne 3.1. Podział chorób reumatycznych – Piotr Głuszko 3.2. Uogólnione choroby tkanki łącznej 3.2.1. Reumatoidalne zapalenie stawów – Piotr Głuszko 3.2.2. Toczeń rumieniowaty układowy – Marzena Olesińska 3.2.3. Idiopatyczne miopatie zapalne – Marzena Olesińska 3.2.4. Twardzina układowa – Otylia Kowal-Bielecka 3.3. Spondyloartropatie – zapalenia stawów z zajęciem kręgosłupa – Ewa Stanisławska-Biernat 3.3.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa 3.3.2. Łuszczycowe zapalenie stawów 3.4. Choroby reumatyczne związane z procesem starzenia 3.4.1. Osteoporoza – Krystyna Księżopolska-Orłowska 3.4.2. Choroba zwyrodnieniowa stawów – Piotr Głuszko Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego Choroba zwyrodnieniowa stawów rąk Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa (spondyloartroza) 3.5. Inne choroby reumatyczne 3.5.1. Zapalenia tkanek miękkich – Robert Rupiński Regionalne zespoły bólowe Fibromialgia 3.5.2. Dna moczanowa – Robert Rupiński 3.6. Choroby reumatyczne wieku rozwojowego – Lidia Rutkowska-Sak 3.6.1. Niezapalne choroby reumatyczne u dzieci Łagodny zespół nadmiernej ruchomości stawów Bóle wzrostowe 3.6.2. Zapalne choroby reumatyczne u dzieci Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów Młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe Toczeń rumieniowaty układowy Twardzina 4. Fizjoterapia w rehabilitacji chorych reumatycznych 4.1. Zasady fizjoterapii w chorobach reumatycznych – Krystyna Księżopolska-Orłowska 4.1.1. Metody fizjoterapii 4.2. Fizjoterapia w uogólnionych chorobach tkanki łącznej 4.2.1. Reumatoidalne zapalenie stawów Stawy obwodowe i kręgosłup – Edyta Kępska Ręka reumatoidalna – Teresa Sadura-Sieklucka 4.2.2. Toczeń rumieniowaty układowy – Tomasz Cichocki 4.2.3. Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe – Teresa Sadura-Sieklucka 4.2.4. Twardzina układowa – Teresa Sadura-Sieklucka 4.3. Fizjoterapia w spondyloartropatiach – Katarzyna Kowalik 4.3.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa 4.3.2. Łuszczycowe zapalenie stawów 4.4. Fizjoterapia w chorobach reumatycznych związanych z procesem starzenia – Zbigniew Wroński 4.4.1. Osteoporoza Fizjoterapia pacjentów z osteoporozą bez złamań Złamania osteoporotyczne 4.4.2. Choroba zwyrodnieniowa stawów 4.5. Fizjoterapia w innych chorobach reumatycznych – Tomasz Cichocki 4.5.1. Zapalenia tkanek miękkich: uogólnione (fibromialgia) i miejscowe 4.5.2. Dna moczanowa 4.6. Fizjoterapia w chorobach reumatycznych wieku rozwojowego – Beata Żuk 5. Leczenie operacyjne w reumatologii 5.1. Leczenie operacyjne chorych reumatycznych – wskazania i przeciwwskazania – Paweł Małdyk 5.2. Fizjoterapia po operacjach synowektomii, endoprotezoplastyce i artroskopii – Piotr Turski 5.2.1. Usprawnianie pacjentów po totalnej plastyce stawu biodrowego 5.2.2. Usprawnianie pacjentów po totalnej plastyce stawu kolanowego 5.2.3. Usprawnianie pacjentów po endoprotezoplastyce stawu skokowo-goleniowego 5.2.4. Usprawnianie pacjentów po endoprotezoplastyce stawu ramienno-łopatkowego 5.2.5. Usprawnianie pacjentów po endoprotezoplastyce stawu łokciowego 5.2.6. Usprawnianie pacjentów po synowektomiach stawów 5.2.7. Usprawnianie pacjentów po kapsulotomii tylnej stawu kolanowego 5.2.8. Usprawnianie pacjentów po plastyce troczków rzepki 5.2.9. Usprawnianie pacjentów po usunięciu torbieli podkolanowej 5.2.10. Usprawnianie pacjentów po zabiegach korekcyjnych w obrębie stóp 6. Uzupełniające metody profilaktyki i terapii chorób reumatycznych 6.1. Sprzęt ortopedyczny – Krystyna Księżopolska-Orłowska, Beata Żuk 6.2. Sprzęt pomocniczy – Krystyna Księżopolska-Orłowska, Beata Żuk 6.3. Właściwe zachowania w czynnościach dnia codziennego – Krystyna Księżopolska-Orłowska, Beata Żuk 6.4. Rola fizjoterapeuty w rozwiązywaniu problemów związanych z seksualnością – Tomasz Cichocki 6.5. Leczenie sanatoryjne – Krystyna Księżopolska-Orłowska Skorowidz
dr hab. n. med., prof. NIGRiR Krystyna Księżopolska-Orłowska ortopeda, specjalista rehabilitacji. Od 2009 do 2017 roku kierownik Kliniki Rehabilitacji Reumatologicznej Instytutu Reumatologii, następnie Kliniki Rehabilitacji Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie. Zajmowała się nauczaniem fizjoterapii w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, Wyższej Szkole Rehabilitacji w Warszawie. W lipcu 2012 roku została powołana przez Ministra Zdrowia na stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie rehabilitacji medycznej, którą to pełniła do 2017 roku.
Prof. Krystyna Księżopolska-Orłowska jest autorką i współautorką ponad 130 opracowań dotyczących rehabilitacji medycznej, promotorem oraz recenzentem prac doktorskich i habilitacyjnych, a także magisterskich i licencjackich z tego zakresu.
Prof. Krystyna Księżopolska-Orłowska jest aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych: Polskie Towarzystwo Rehabilitacji, Polskie Stowarzyszenie Kriomedyczne, International Society of Cryotherapy, Polskie Towarzystwo Osteoartrologii, Wielodyscyplinarne Forum Osteoporotyczne, Polskie Towarzystwo Reumatologiczne, Lekarskie Towarzystwo Terapii Manualnej, Osteoarthritis Research Society International, International Myositis Association Clinical Study (Imacs), Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN oraz rad naukowych czasopism, takich jak Ortopedia, Traumatologia i Rehabilitacja, Fizjoterapia Polska, Polish Journal of Rehabilitation.