Ocena oddziaływania czynników meteorologicznych oraz terminu sadzenia cebul na kwitnienie i plonowanie tulipanów (Tulipa gesneriana L.)

Ocena oddziaływania czynników meteorologicznych oraz terminu sadzenia cebul na kwitnienie i plonowanie tulipanów (Tulipa gesneriana L.)

Ojczyzną tulipanów są górzysto-stepowe rejony Środkowej Azji i obszar turecko-irański [De Hertogh i Le Nard 1993, Pavord 1999, Kamenetsky i Okubo 2013]. Rosną tam w warunkach klimatu umiarkowanego, przechodząc spoczy-nek podczas suchych i gorących miesięcy letnich oraz chłodnych i wilgotnych zim. Sprowadzone do Europy w XVI wieku, w ciągu jednego stulecia stały się niezwykle popularne w Holandii, gdzie obecnie są najważniejszym gospodarczo gatunkiem roślin cebulowych. Na dalszej pozycji pod względem sprzedaży znaj-dują się lilie, narcyzy, mieczyki, hiacynty, krokusy i kosaćce [Benschop i in. 2010]. W Holandii produkuje się ponad 4 miliardy cebul tulipanów rocznie, z czego ponad 53% eksportuje się do innych krajów z przeznaczeniem głównie do pędzenia na kwiat cięty w miesiącach zimowych [Okubo i Sochacki 2013, Leeggangers i in. 2013]. Na większą skalę reprodukuje się ponad 1500 odmian tulipanów na stałej powierzchni szacowanej na 10 tys. ha. Powierzchnia uprawy tulipanów w Ho-landii w ciągu ostatnich 9 lat zwiększyła się o 1370 ha, podczas gdy areał narcy-zów, mieczyków i irysów uległ dość znacznemu zmniejszeniu [Marosz 2017].
W Europie do liczących się producentów cebul, obok Holandii, należy też Francja, Wielka Brytania, Niemcy i Polska. W naszym kraju reprodukcja cebul napotyka na ograniczenia wynikające z ostrych zim i upalnych miesięcy letnich. Jednak w wielu regionach, takich jak Pomorze, Wielkopolska i Lubelszczyzna, produkcja ta stale się rozwija i obserwuje się rosnącą specjalizację gospodarstw ogrodniczych [Marosz 2017]. W Polsce areał upraw roślin cebulowych i bulwia-stych w gruncie i pod osłonami szacuje się na 1230 ha. W ciągu ostatnich 5 lat odnotowano zwiększenie produkcji o 30 ha. W celu reprodukcji cebul, w na-szym kraju najczęściej uprawia się tulipany, na dalszej pozycji znajdują się nar-cyzy i lilie. Ogółem powierzchnię upraw roślin cebulowych w gruncie szacuje się na ponad 490 ha [Marosz 2017]. W Polsce w sprzedaży kwiatów ciętych tulipany zajmują obecnie drugą pozycję po róży. Tulipany są jednym z najczę-ściej kupowanych kwiatów w okresie Walentynek i Dnia Kobiet, a także w okre-sie Świąt Wielkanocnych [Jabłońska i in. 2013, Wróblewska i Marcinek 2018]. W 2003 roku produkowano ok. 120 mln szt. tych kwiatów w ciągu roku, a po-wierzchnię upraw pod osłonami szacowano na 42 ha. Obecnie wzrosła do 55 ha [Marosz 2017].