Otorynolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii
Jest to trzecie, zmienione wydanie cenionego prze studentów podręcznika przygotowanego przez zespół doświadczonych wykładowców z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W części ogólnej podręcznika przedstawiono wiadomości dotyczące organizacji nauczania przedmiotu oraz krótko przypomniano anatomię i fizjologię uszu, nosa, gardła i krtani, a także omówiono metody ich badania, począwszy od wywiadu, przez technikę badań, na wykonywaniu podstawowych zabiegów kończąc. W części szczegółowej omówiono najczęściej występujące choroby tych narządów, a także patomechanizm urazów w otorynolaryngologii, zasady wykonywania wybranych rodzajów operacji oraz diagnostykę i postępowanie w grzybiczych zakażeniach jamy ustnej. Podręcznik jest przeznaczony przede wszystkim dla studentów medycyny i stomatologii, ale z pewnością będzie również przydatny lekarzom różnych specjalności zainteresowanym omawianą tematyką.
CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Szkic wiadomości z historii polskiej otorynolaryngologii
2. Organizacja nauczania przedmiotu
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Przykłady tematów zajęć praktycznych (9 ćwiczeń) oraz konspekty dla asystentów
2.3. Zaliczanie ćwiczeń
2.4. Propozycje tematyki sześciu wykładów problemowych z konspektami
2.5. Egzamin
3. Repetytorium z anatomii i fizjologii
3.1. Nos i zatoki przynosowe
3.2. Jama ustna i ślinianki
3.3. Gardło i krtań
3.4. Ucho
4. Metody badania poszczególnych narządów
4.1. Badanie ucha
4.1.1. Metody badania narządu słuchu
4.1.1.1. Oglądanie i badanie palpacyjne ucha zewnętrznego
4.1.1.2. Wziernikowanie ucha – otoskopia
4.1.1.3. Badanie sprawności narządu słuchu
4.1.2. Definicja uszkodzeń słuchu
4.1.2.1. Uszkodzenia przewodzeniowe
4.1.2.2. Odbiorcze uszkodzenia słuchu
4.1.3. Podstawowe przyczyny uszkodzeń słuchu
4.1.3.1. Przyczyny uszkodzeń słuchu typu przewodzeniowego
4.1.3.2. Przyczyny uszkodzeń słuchu typu odbiorczego ślimakowego
4.1.3.3. Przyczyny uszkodzeń słuchu typu odbiorczego pozaślimakowego
4.1.3.4. Przyczyny uszkodzeń słuchu typu odbiorczego ośrodkowego
4.1.3.5. Przyczyny uszkodzeń słuchu mieszanych
4.1.4. Akumetryczne badanie słuchu (badanie słuchu za pomocą mowy)
4.1.5. Badanie słuchu stroikami
4.1.6. Badanie audiometryczne
4.1.7. Obiektywne badanie słuchu
4.1.8. Badanie słuchu u dzieci
4.1.9. Metody wykrywania symulacji
4.1.10. Aparaty poprawiające słyszenie
4.1.11. Zasady protezowania słuchu oraz orzecznictwo
4.2. Badanie układu równowagi
4.2.1. Układ równowagi a narząd przedsionkowy
4.2.1.1. Epidemiologia
4.2.1.2. Etiopatogeneza zaburzeń przedsionkowych
4.2.1.3. Wywiad i badanie przedmiotowe
4.2.1.4. Badanie oczopląsu
4.2.1.5. Metody rejestracji oczopląsu
4.2.1.6. Próby statyczne i dynamiczne pozwalające ocenić sprawność odruchów przedsionkowo-rdzeniowych
4.2.1.7. Badanie płynnego śledzenia przedmiotów i badanie ruchów kaskadowych gałek ocznych
4.2.1.8. Badanie oczopląsu wzbudzonego
4.2.1.9. Neurogenne przedsionkowe potencjały wywołane (NPPW)
4.2.1.10.Miogenne przedsionkowe potencjały wywołane (MPPW)
4.3. Nos i zatoki przynosowe
4.3.1. Badanie podmiotowe – wywiad
4.3.2. Oglądanie nosa zewnętrznego
4.3.3. Palpacyjne badanie nosa zewnętrznego
4.3.4. Orientacyjne badanie drożności nosa
4.3.5. Orientacyjne badanie węchu
4.3.6. Wziernikowanie jam nosa (rynoskopia przednia)
4.3.7. Wziernikowanie części nosowej gardła (rynoskopia tylna)
4.4. Jama ustna i gardło
4.4.1. Badanie podmiotowe – wywiad
4.4.2. Oglądanie oraz palpacyjne badanie jamy ustnej i gardła
4.4.3. Orientacyjne badanie smaku
4.5. Krtań
4.5.1. Badanie podmiotowe – wywiad
4.5.2. Palpacyjne badanie szyi
4.5.3. Znieczulenie krtani
4.5.4. Wziernikowanie pośrednie krtani (laryngoskopia pośrednia)
4.5.5. Wziernikowanie bezpośrednie krtani (laryngoskopia bezpośrednia)
4.5.6. Stroboskopia
5. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów
5.1. Ucho
5.1.1. Zakraplanie płynów do ucha
5.1.2. Usuwanie woskowiny i ciał obcych z przewodów słuchowych zewnętrznych
5.1.2.1. Wypłukiwanie woskowiny lub ciała obcego
5.1.2.2. Usuwanie woskowiny lub ciał obcych haczykiem
5.1.3. Nacinanie krwiaka małżowiny usznej
5.1.4. Przedmuchiwanie trąbek słuchowych
5.1.5. Paracenteza
5.2. Nos i zatoki przynosowe
5.2.1. Zakraplanie płynów do nosa
5.2.2. Usuwanie ciał obcych z przewodów nosowych
5.2.3. Repozycje w złamaniach kości nosa
5.2.4. Krwawienia z nosa
5.2.5. Płukanie zatok przynosowych metodą Proetza
5.2.6. Punkcja zatoki szczękowej
5.2.7. Przepłukiwanie zatok szczękowych po operacji Caldvella–Luca
5.2.8. Nacinanie krwiaka i ropnia przegrody nosa
5.3. Jama ustna i gardło
5.3.1. Płukanie jamy ustnej i gardła
5.3.2. Znieczulenie błony śluzowej części ustnej gardła
5.3.3. Usuwanie ciał obcych
5.3.4. Nacięcie wędzidełka języka
5.3.5. Nakłucia i nacięcia ropni okołomigdałkowych
5.4. Krtań
5.4.1. Inhalacje
5.4.2. Usuwanie ciał obcych z krtani
5.4.3. Intubacja
5.4.4. Konikotomia i tracheotomia
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
6. Patomechanizm urazów w otorynolaryngologii
6.1. Uwagi ogólne
6.2. Nos i zatoki przynosowe
6.3. Gardło i krtań
6.4. Ucho
6.5. Zranienia postrzałowe
7. Choroby ucha
7.1. Choroby ucha zewnętrznego
7.1.1. Choroby ucha zewnętrznego pochodzenia zapalnego – ograniczone
7.1.1.1. Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego
7.1.2. Choroby ucha zewnętrznego pochodzenia zapalnego – rozlane
7.1.2.1. Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego pochodzenia bakteryjnego
7.1.2.2. Róża małżowiny
7.1.2.3. Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego pochodzenia grzybiczego
7.1.3. Choroby ucha zewnętrznego o innej etiologii
7.1.3.1. Krwiak małżowiny
7.1.3.2. Odmrożenie małżowiny
7.1.3.3. Ciało obce w zewnętrznym przewodzie słuchowym
7.2. Choroby ucha środkowego
7.2.1. Choroby ucha środkowego pochodzenia zapalnego o przebiegu ostrym
7.2.1.1. Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
7.2.1.2. Ostre zapalenie ucha środkowego
7.2.1.3. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego u dzieci
7.2.1.4. Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego
7.2.2. Choroby ucha środkowego pochodzenia zapalnego o przebiegu przewlekłym
7.2.2.1. Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
7.2.2.2. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego
7.2.2.3. Grzybicze zapalenie ucha środkowego
7.2.3. Choroby ucha środkowego o innej etiologii
7.2.3.1. Otoskleroza
7.3. Choroby ucha wewnętrznego
7.3.1. Choroby ucha wewnętrznego pochodzenia zapalnego
7.3.1.1. Zapalenie błędnika ograniczone
7.3.1.2. Zapalenie błędnika surowicze rozlane
7.3.2. Choroby ucha wewnętrznego o innej etiologii
7.3.2.1. Choroba Méničre’a
7.3.2.2. Głuchota starcza
7.3.2.3. Urazy akustyczne
7.4. Powikłania wewnątrzczaszkowe pochodzenia usznego
7.4.1. Zapalenie opon mózgowych
7.4.2. Ropień zewnątrzoponowy
7.4.3. Ropień mózgu i móżdżku
7.4.4. Ropień podtwardówkowy
7.4.5. Zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej
7.4.6. Porażenie nerwu twarzowego pochodzenia usznego
7.4.7. Zapalenie części skalistej kości skroniowej
8. Choroby nosa i zatok przynosowych
8.1. Urazy nosa
8.1.1. Przerwanie ciągłości tkanek miękkich nosa zewnętrznego
8.1.2. Krwiak przegrody nosa
8.1.3. Ropień przegrody nosa
8.1.4. Zwichnięcie i złamanie rusztowania chrzęstno-kostnego nosa
8.1.5. Złamanie kości nosa
8.2. Urazy zatok przynosowych
8.2.1. Złamanie zatok czołowych
8.2.2. Złamanie zatok sitowych
8.2.3. Złamanie zatok klinowych
8.2.4. Złamania zatok szczękowych
8.2.4.1. Złamania oczodołowe „blow-out”
8.2.4.2. Izolowane złamanie zatoki szczękowej
8.2.4.3. Złamania Le Forta
8.3. Krwawienia z nosa
8.4. Czyrak przedsionka nosa
8.5. Odmrożenie nosa zewnętrznego
8.6. Ciało obce w nosie
8.7. Ostry nieżyt nosa
8.8. Przewlekłe nieżyty nosa
8.8.1. Przewlekły prosty nieżyt nosa
8.8.2. Przewlekły przerostowy nieżyt nosa
8.8.3. Przewlekły zanikowy nieżyt nosa
8.8.4. Przewlekły cuchnący zanikowy nieżyt nosa (ozena)
8.9. Alergiczny nieżyt nosa
8.9.1. Katar sienny (sezonowy alergiczny nieżyt nosa, gorączka sienna)
8.9.2. Całoroczny alergiczny nieżyt nosa
8.10. Idiopatyczny (naczynioruchowy) nieżyt nosa
8.11. Polipy nosa
8.11.1. Polipchoanalny
8.12. Zapalenia zatok przynosowych
8.12.1. Ostre i przewlekłe zapalenie zatok szczękowych
8.12.1.1. Ostre zapalenie zatok szczękowych
8.12.1.2. Przewlekłe zapalenie zatoki szczękowej
8.12.2. Ostre i przewlekłe zapalenie zatok czołowych
8.12.2.1.Ostre zapalenie zatok czołowych
8.12.2.2.Przewlekłe zapalenie zatok czołowych
8.12.3. Ostre i przewlekłe zapalenia zatok sitowych
8.12.3.1.Ostre zapalenie zatok sitowych
8.12.3.2.Przewlekłe zapalenie zatok sitowych
8.13. Nowotwory nosa i zatok przynosowych
8.13.1. Nowotwory niezłośliwe
8.13.1.1.Brodawczak
8.13.1.2.Kostniak
8.13.1.3.Polip krwawiący przegrody nosa
8.13.1.4.Włókniak młodzieńczy, naczyniakowłókniak młodzieńczy
8.13.2. Nowotwory złośliwe
9. Choroby jamy ustnej i ślinianek
9.1. Objawy podmiotowe ze strony jamy ustnej
9.1.1. Uczucie suchości
9.1.2. Zwiększone wydzielanie śliny
9.1.3. Zaburzenia smaku
9.1.4. Stomatodynia
9.1.5. Cuchnięcie z ust
9.1.6. Szczękościsk
9.2. Zmiany przedmiotowe w przebiegu chorób innych narządów i układów
9.2.1. Choroby zakaźne
9.2.2. Choroby krwi i układu krążenia
9.2.3. Zaburzenia wydzielania dokrewnego
9.2.4. Niedobory witamin
9.3. Choroby jamy ustnej przebiegające z zanikiem błony śluzowej
9.3.1. Zapalenie kątów ust
9.3.2. Protetyczne zapalenie jamy ustnej
9.3.3. Zapalenie jamy ustnej w przebiegu cukrzycy
9.3.4. Choroby jamy ustnej przebiegające z wytwarzaniem aft
9.4. Zapalenie jamy ustnej ze zmianami martwiczo-wrzodziejącymi
9.4.1. Zapalenie jamy ustnej białaczkowe
9.4.2. Zapalenie jamy ustnej gruźlicze
9.4.3. Zapalenie jamy ustnej kiłowe
9.4.4. Zmiany w jamie ustnej w przebiegu AIDS
9.5. Choroby ze zmianami dotyczącymi języka
9.5.1. Zapalenie języka
9.5.2. Język geograficzny (rumień wędrujący języka)
9.5.3. Język pofałdowany (pobruzdowany)
9.5.4. Język włochaty
9.5.5. Nieżytowe ostre zapalenie jamy ustnej
9.5.6. Wysiękowe zapalenie jamy ustnej
9.5.7. Zanikowe zapalenie jamy ustnej
9.5.8. Ropne podśluzówkowe zapalenie jamy ustnej
9.6. Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych (zespół Costena)
9.7. Choroby przyzębia
9.7.1. Zapalenie dziąseł
9.7.2. Zapalenie dziąseł wrzodziejące
9.7.3. Zapalenie dziąseł rozrostowe
9.7.4. Zapalenia przyzębia
9.8. Stany przednowotworowe i nowotworowe
9.8.1. Stany przednowotworowe
9.8.2. Rak jamy ustnej
9.9. Zapalenie jamy ustnej alergiczne
9.10. Kamica ślinianek
9.11. Zapalenie nagminne ślinianek przyusznych (świnka)
9.12. Zapalenia ślinianek
9.13. Sialozy
9.14. Guz mieszany (gruczolak wielopostaciowy)
10. Choroby gardła
10.1. Ciało obce w gardle
10.2. Przerost migdałka gardłowego
10.3. Przerost migdałków podniebiennych
10.4. Ostre zapalenie błony śluzowej i tkanki chłonnej gardła
10.4.1. Ostre zapalenie gardła
10.4.2. Ostre zapalenie migdałków
10.5. Angina
10.6. Powikłania angin i ostrego zapalenia migdałków podniebiennych
10.6.1. Powikłania miejscowe
10.6.2. Powikłania ogólne
10.7. Angina Plauta–Vincenta
10.8. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych
10.9. Zmiany w gardle w przebiegu chorób zakaźnych
10.10. Zmiany w gardle w przebiegu chorób krwi
10.11. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła
10.12. Gruźlica gardła
10.13. Nowotwory części ustnej i części nosowej gardła
10.13.1. Rak migdałka podniebiennego
10.13.2. Naczyniakowłókniak
10.13.3. Rak części nosowej gardła
11. Choroby krtani
11.1. Ciało obce w krtani
11.2. Urazy krtani
11.3. Ostre zapalenie krtani
11.4. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci
11.5. Przewlekłe zapalenie krtani
11.6. Duszność krtaniowa
11.7. Gruźlica krtani
11.8. Nowotwory krtani
11.8.1. Rak krtani
12. Grzybice
12.1. Grzybice nosa i zatok przynosowych
12.2. Grzybice jamy ustnej, gardła i krtani
12.3. Grzybice ucha
12.4. Grzybice wieloogniskowe i uogólnione
12.5. Postępowanie w grzybicach
13. Podstawy bronchoskopii i ezofagoskopii
13.1. Bronchoskopie
13.1.1. Narzędzia
13.1.2. Podstawowe zasady przeprowadzania badania bronchoskopowego
13.1.3. Bronchoskopia diagnostyczna i sposoby uzyskiwania materiału diagnostycznego
13.1.4. Bronchoskopia lecznicza
13.1.5. Zasady bezpieczeństwa, przeciwwskazania i powikłania
13.2. Ezofagoskopie
14. Zasady wykonywania niektórych operacji
14.1. Nos i zatoki przynosowe
14.2. Jama ustna i gardło
14.3. Krtań
14.4. Ucho
15. Bóle i zawroty głowy o etiologii otorynolaryngologicznej
15.1. Bóle związane z chorobami nosa i zatok przynosowych
15.2. Bóle związane z chorobami gardła
15.3. Bóle związane z chorobami uszu
15.4. Zawroty głowy
15.5. Podstawy diagnostyki różnicowej zawrotów głowy
15.6. Schemat leczenia farmakologicznego zawrotów głowy
15.6.1. Leczenie objawowe
15.6.2. Leczenie przyczynowe
15.7. Uwagi o postępowaniu chirurgicznym
16. Profilaktyka i rehabilitacja słuchu i mowy
17. Profilaktyka i rehabilitacja układu równowagi
18. Leki często stosowane w otorynolaryngologii
18.1. Antybiotyki
18.2. Inne leki
19. Pro memoria
20. 100 zestawów pytań egzaminacyjnych
Skorowidz