Książka poddaje krytycznej refleksji sposób, w jaki dzisiaj jest dostrzegana bądź z jakich powodów bywa przemilczana obecność kultury w stosunkach międzynarodowych. Czy kultura jest narzędziem teoretycznym, które potrafimy stosować, by analizę stosunków międzynarodowych uczynić pełniejszą? Przed jakimi problemami stajemy, próbując zoperacjonalizować pojęcie kultury na potrzeby badań prowadzonych w zakresie stosunków międzynarodowych? W jaki sposób go używamy? Do dorobku jakich nauk sięgamy, starając się to pojęcie oswoić? Jakie historie w stosunkach międzynarodowych kultura pozwala nam opowiedzieć? Komu daje głos, a komu go odbiera?
Należy dostrzec, że współcześnie nauki społeczne i humanistyczne postawiły kulturę na piedestale. To przecież "kultura jest sprawą życia i śmierci" (Mahmood Mamdani), to "kultura jest wszędzie" (Ulf Hannerz), kultura "przesądza prawie o wszystkim" (David Landes), kultura "jest na ustach wszystkich" (Marshall Sahlins), z kulturą "trzeba się liczyć" (Samuel Huntington), kultury "nie sposób przecenić" (Lawrence Harrison). W konsekwencji, proliferacja sensów wiązanych z kulturą zaszła tak daleko, że badacze zdają się bezradni, rezygnując z prób uporządkowania chaosu pojęciowego i dowolności odwoływania się do pojęcia kultury.
Badania przeprowadzone w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UW mają pomóc w uporządkowaniu istniejącego zamętu, wskazać różnorodne pola badawcze, na których kultura się pojawia bądź pojawić się powinna, wreszcie przedstawić wyniki analiz przeprowadzonych wokół wielorakich przejawów kultury w stosunkach międzynarodowych, zarówno w teorii, jak i w praktyce.
*********
Culture in international relations. Volume 1: The
cultural turn
A critical reflection on the way the presence of culture in international relations is currently noticed or the reasons why at times it is ignored. The publication encourages discussion on the influence of widely understood culture on interstate relations, on the quality of the legal and international regulations of important sectors of contemporary international law, and on the observance of the binding norms and international regimes.
Hanna Schreiber, Grażyna Michałowska, Wprowadzenie. Zwrot kulturowy w stosunkach międzynarodowych 7 I. Kultura w nauce o stosunkach międzynarodowych 23 Anna Wojciuk, Kultura w teoriach stosunków międzynarodowych 25 Franciszek Gołembski, Proces formowania kultury politycznej we współczesnych stosunkach międzynarodowych 43 Bolesław Balcerowicz, Kultura w sferze wojskowości – od kultury strategicznej do zwrotu kulturowego 61 II. Kultura w praktyce stosunków międzynarodowych 75 Aleksandra Jarczewska, Kultura a gospodarka – kulturowe aspekty oddziaływania na gospodarkę 77 Stanisław Bieleń, Kultura w negocjacjach międzynarodowych 99 Dorota Heidrich, Kulturowe aspekty powstawania i funkcjonowania organizacji międzynarodowych 120 Justyna Nakonieczna, Kultura w tworzeniu reputacji państwa 141 III. Kultura w świecie konfliktów 157 Wiesław Lizak, Kulturowe uwarunkowania konfliktów 159 Alicja Fijałkowska, Imperializm kulturowy 178 IV. Kultura w tworzeniu i stosowaniu prawa międzynarodowego 193 Bogusław Lackoroński, Kultura w tworzeniu prawa międzynarodowego publicznego – zwyczaj oraz ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane 195 Agnieszka Bieńczyk-Missala, Kulturowe uwarunkowania tworzenia i przestrzegania uniwersalnych praw człowieka 214 Grażyna Michałowska, Prawne, polityczne i kulturowe uwarunkowania polityki gen derowej 231 Hanna Schreiber, Cultural genocide – ludobójstwo kulturowe – kulturobójstwo: niedokończony czy odrzucony projekt prawa międzynarodowego? 252 Patrycja Grzebyk, Kultura a rozliczanie zbrodni międzynarodowych 275 Bibliografia 293 Indeks osób i postaci 313