Cena katalogowa – rynkowa cena produktu, często jest drukowana przez wydawcę na książce.
Najniższa cena z 30 dni – najniższa cena sprzedaży produktu w księgarni z ostatnich 30 dni, obowiązująca przed zmianą ceny.
Wszystkie ceny, łącznie z ceną sprzedaży, zawierają podatek VAT.
Zielniki są dokumentacją związków świata człowieka ze światem roślin. Dzięki nim można prowadzić analizy dotyczące m.in. bioróżnorodności, migracji gatunków, zmian klimatycznych, skażenia środowiska, historii farmacji, historii chorób, a także wielu zagadnień z dziedziny etnobotaniki, religioznawstwa, socjologii i antropologii. Najstarsze na świecie zachowane zielniki pochodzą z połowy XVI wieku i stanowią unikatowe repozytorium informacji (także genetycznej) o roślinach sprzed setek lat. Niniejsza publikacja jest prawdziwym kompendium wiedzy na temat zielników, umożliwiającym korzystanie w pełni z ich potencjału jako archiwów informacji naukowej. Jej zakres został określony na podstawie konsultacji z opiekunami zbiorów przyrodniczych. W poszczególnych rozdziałach opisano: – rozwój historii naturalnej i historię powstawania zielników na tle rozwoju botaniki jako propedeutyki nauk przyrodniczych, – najstarsze zabytki zielnikowe w Polsce i na świecie, – zagadnienia etyczne związane ze zbiorem roślin, zarządzaniem zbiorami przyrodniczymi, w tym – zielnikami i ochroną historycznych kolekcji jako obiektów zabytkowych, – technikę i technologię wytwarzania zielników, z omówieniem budowy chemicznej podstawowych elementów strukturalnych występujących w zielnikach, – historię stosowania środków biobójczych, które często w sposób trwały zanieczyszczają zbiory zielnikowe i mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia użytkowników, – procesy degradacji występujące w zbiorach zielnikowych, z uwzględnieniem degradacji materiału genetycznego, – metody ochrony prewencyjnej i interwencyjnej w ramach polityki Integrated Pest Management (IPM), – badania związane z ochroną materiału genetycznego w zbiorach przyrodniczych, – realizacje konserwatorskie na trzech zabytkowych zielnikach z XVIII wieku z polskich zbiorów, należących do najstarszych i najcenniejszych obiektów tego typu w Polsce. Publikacja będzie pomocna dla: – kuratorów i opiekunów zbiorów zielnikowych i innych zbiorów przyrodniczych, – pracowników muzeów przyrodniczych i regionalnych, bibliotek, archiwów – botaników, genetyków, etnobotaników, farmaceutów, studentów botaniki farmaceutycznej i wszystkich innych badaczy korzystających z zielników, – studentów nauk biologicznych, farmacji i medycyny, zainteresowanych poszerzeniem wiedzy na temat początków nauk przyrodniczych i historycznych metod badawczych oraz historią stosowania toksycznych substancji jako metod ochrony, – studentów biologii, biotechnologii, farmacji, leśnictwa i nauk rolniczych, jako uzupełnienie wiedzy o dokumentacji zasobów roślinnych, – studentów kierunków związanych z ochroną zabytków ( konserwacja i restauracja dzieł sztuki, ochrona dóbr kultury), – miłośników przyrody i współczesnych twórców zielników. Książka stanowi podstawę do odpowiedzialnego dokumentowania otaczającej nas informacji biologicznej, które jako dziedzictwo docenią przyszłe pokolenia.
Podziękowania IX Przedmowa XI Część I. HISTORIA I ZNACZENIE ZIELNIKÓW Z ZASUSZONYMI ROŚLINAMI 1 1. Historia naturalna: od obrazu dominacji człowieka nad naturą do samodzielnej dyscypliny. Ewolucja opisu botanicznego 5 2. Formy pośrednie między ilustracją botaniczną a klasyczną formą zielników 9 3. Zielniki z zasuszonymi roślinami 15 Najstarsze zachowane zielniki na świecie i w Polsce 16 Najstarsze wskazówki dotyczące tworzenia zielników 25 Określenia stosowane wobec zielników zawierających zasuszone okazy roślin 27 Pierwsze wizerunki zielników 28 Zielniki jako zjawisko kolekcjonerskie i element zbiorów przyrodniczych 29 Zielniki jako narzędzia naukowe 39 Szczególne przykłady zielników: zielniki artystyczne i symboliczne 46 Zagadnienia etyczne i prawne związane ze zbiorami zielnikowymi 47 Część II. ZAGADNIENIA TECHNIKI I TECHNOLOGII TWORZENIA ORAZ BUDOWA ZIELNIKÓW 53 4. Technika i technologia wykonania zielników 57 Zbiór okazów 57 Suszenie okazów 57 Zabiegi dodatkowe stosowane w preparatyce i oglądzie okazów 60 Mocowanie okazów na arkuszach 62 Materiały używane do mocowania okazów zielnikowych 66 Warstwa opisowa 81 Formy występowania i przechowywania arkuszy zielnikowych 85 Formy zwarte: zeszyty, kodeksy, albumy 85 Pojedyncze arkusze 92 Nietypowe rozwiązania technologiczne spotykane w zielnikach artystycznych 94 5. Charakterystyka fizykochemiczna podstawowych elementów struktury zielników 97 Związki chemiczne w ścianie komórkowej okazów roślinnych i w papierowym podłożu 97 Związki mineralne w strukturze okazów botanicznych i w strukturze papieru 99 Budowa ściany komórkowej 102 Charakterystyka związków występujących w ścianie komórkowej i w podłożu papierowym 104 Celuloza 104 Hemicelulozy 106 Lignina 107 Pektyny 107 Białko występujące w ścianie komórkowej roślin 108 Kutyna, suberyna, woski 108 6. DNA w komórkach roślinnych – budowa, funkcje, lokalizacja 111 Budowa DNA 111 Lokalizacja DNA w komórkach roślinnych 114 DNA jądrowe (nuclear DNA, nDNA) 114 DNA mitochondrialne (mtDNA) 116 DNA plastydowe (ptDNA, ze szczególnym uwzględnieniem DNA chloroplastowego, cpDNA) 116 Inne lokalizacje kwasów nukleinowych w komórce roślinnej 117 Podstawowe procesy związane z powstawaniem i funkcjonowaniem DNA 117 Replikacja DNA 117 Ekspresja genomu 118 Część III. PROCESY DEGRADACJI ELEMENTÓW STRUKTURALNYCH OKAZÓW ZIELNIKOWYCH I PODŁOŻA PAPIEROWEGO 123 Hydroliza kwasowa 125 Degradacja alkaliczna 126 Utlenianie 127 Fotodegradacja 127 Degradacja termiczna 128 Zanieczyszczenia środowiska, w którym przechowywane są zbiory 129 Degradacja fizyczna materiału roślinnego 132 Obniżenie właściwości wytrzymałościowych 132 Zniszczenia mechaniczne, deformacje, zniszczenia na skutek zabiegów konserwatorskich 133 Zmiana barwy 139 Degradacja biologiczna (biodeterioracja) 140 Zniszczenia spowodowane działalnością mikroorganizmów 140 Zniszczenia spowodowane działalnością owadów 140 Zniszczenia spowodowane stosowaniem środków biobójczych 144 Degradacja materiału genetycznego 162 Rozpad enzymatyczny 163 Hydroliza 164 Utlenianie 165 Alkilacja 166 Wysoka temperatura i wilgotność 167 Sieciowanie 167 Wpływ warunków przechowywania i historycznych metod ochrony na DNA 168 Część IV. PREWENCYJNA I INTERWENCYJNA OCHRONA ZBIORÓW ZIELNIKOWYCH 171 7. Wybrane zagadnienia związane z prewencyjną i interwencyjną ochroną zbiorów zielnikowych 173 Zintegrowany system ochrony przed szkodnikami (IPM) dla zbiorów zielnikowych 173 Mrożenie 175 Wysokie temperatury 176 Mikrofale 177 Anoksja 177 Stabilne warunki klimatyczne 177 Dekontaminacja zbiorów skażonych biocydami 181 Ochrona materiału genetycznego w zbiorach – badania 182 Część V. KONSERWACJA ZIELNIKÓW W PRAKTYCE – TRZY WIZJE ETYCZNEJ KONSERWACJI 189 8. Zielnik Izabeli Czartoryskiej, 1746, Muzeum Narodowe w Krakowie, Rkps 2782 197 Technologia i stan zachowania 197 Założenia konserwacji 205 Przebieg prac konserwatorskich z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań 205 9. Zielnik Johanna Friedricha Zeidlera, tom I, 1732, Biblioteka Główna Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, sygn. Zb. Specj. I Starodruki 14, D. 104.57.646 213 Technologia i stan zachowania 213 Założenia konserwacji 223 Przebieg prac konserwatorskich z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań 223 10. Zielnik Helwinga/Boretiusa, 1724–45, Zielnik Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego (WA), sygn. WA-KH-13.2.2 231 Technologia i stan zachowania 231 Założenia konserwacji 238 Zabiegi konserwatorskie z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań 238 11. Podsumowanie 247 Zakończenie 251 Bibliografia 252 Indeks cytowanych zielników według miejsc przechowania 273 Indeks osób 276 Indeks rzeczowy 278 Spis ilustracji 280 Herbaria – preservation and conservation (abstract) 285