Publikacja zawiera studia i szkice ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Filipowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Zebrane w niej prace są rodzajem hołdu złożonego wybitnemu polskiemu filozofowi polityki i historykowi myśli politycznej. Teksty nawiązują do dorobku naukowego prof. Filipowicza, zostały przygotowane przez jego byłych uczniów, współpracowników z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, a także przez zaprzyjaźnionych badaczy i badaczki z innych ośrodków akademickich. Artykuły koncentrują się wokół zagadnień dotyczących kondycji współczesnej demokracji, związków między nowoczesną gospodarką, nauką i techniką a polityką, analizują również kierunki, w jakich zmierza nurt współczesnej demokracji. Teksty skupiają się ponadto na aktualnościach i przemijaniu obietnic oświecenia, stanie intelektualnych i kulturowych fundamentów Zachodu, a także znaczeniu sacrum, pamięci, mitu i figury maski we współczesnej polityce. Publikacja omawia ponadto dylematy współczesnych filozofów i badaczy procesu politycznego.
Prof. Stanisław Filipowicz jest filozofem polityki i historykiem myśli politycznej. Zajmuje się m.in. myślą oświecenia, myślą liberalną, polską i amerykańską tradycją polityczną. Od 1978 roku pracuje na Wydziale Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1991–1999 był dyrektorem Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest również związany z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, gdzie w latach 1993–2013 pełnił funkcję kierownika Zakładu Filozofii Polityki. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w latach 2011–2018 dziekan Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk, a od 2019 roku jej wiceprezes.
******
Between Reason and Myth. The Book Dedicated to Professor Stanisław Filipowicz for His 70th Birthday Anniversary
The book is a collection of articles dedicated to Professor Stanisław Filipowicz for his 70th birthday anniversary. The texts refer to his scientific achievements in
political philosophy and the history of thought and political ideas.
List od Dziekana WNPiSM 7 Tabula gratulatoria 9 Stanisław Filipowicz – wybrane publikacje 11 Rozprawy doktorskie wypromowane przez prof. Stanisława Filipowicza 19 Maciej Kassner, Racjonalność i życzliwość. Wprowadzenie do twórczości naukowej Stanisława Filipowicza 23 Demokracja liberalna Bogdan Szlachta, Płynność i wielość w liberalnej demokracji? Kilka (marginalnych) uwag dla Profesora Stanisława Filipowicza 51 Sławomir Szarejko, Lewiatan, Behemot, obywatel – liberalne zmagania z suwerennością 64 Andrzej Szahaj, Kapitalizm przeciwko demokracji 88 Tadeusz Klementewicz, Demokratyzacja demokracji, czyli niedokończony projekt nowoczesności 98 Jolanta Itrich-Drabarek, Państwo i społeczeństwo w pandemii i po niej 109 Oświecenie Tomasz Żyro, Bez rzeczy najwyższych? 123 Krzysztof Pieliński, Technopolis – we władzy techniki 145 Krzysztof Kowaluk, Oświecenie na mieliźnie. W poszukiwaniu ideowych źródeł współczesnego populizmu 155 Rafał Wonicki, Hegel wobec myśli Kanta i Hobbesa. O idei oświeceniowego postępu w stosunkach międzynarodowych 174 Edyta B. Pietrzak, Emancypacja i różnorodność. O polityczności uznania, doceniania i zarządzania 187 Mit Agnieszka Nogal, Mit i polityka 201 Kamil Aksiuto, Ujęzykowienie sacrum i jego ewolucja w myśli Jürgena Habermasa 213 Bohdan Szklarski, Mitologia amerykańskiej demokracji – symboliczny fundament więzi społeczno-politycznych w Stanach Zjednoczonych 232 Marcin Gajek, Eneasz w Ameryce 249 Nina Gładziuk, Język Lewiatana 273 Zbigniew Stawrowski, Polityka a metafora – filozof w jaskini cieni 294 Uniwersytet, wiedza polityczna Ks. Piotr Mazurkiewicz, Wolność akademicka a pragnienie prawdy 307 Paweł Kaczorowski, O filozofii z dystansu, czyli w 40 lat później. Esej niedługi 329 Maciej Kassner, Idee i instytucje. Nevila Johnsona koncepcja nauki o polityce 338 Leszek Nowak, Kultura pamięci i racjonalny osąd polityczny. Znaczenie krakowskiej szkoły historycznej 366 Mirosław Karwat, Przyczynek do fenomenologii maski 383 Sławomir Józefowicz, Gorgiasz na Twitterze. O ponowoczesnych rekonfiguracjach prawdy 412 Wywiady Dyskretny urok liberalizmu, „Przegląd Polityczny” 2011, nr 107 443 Od Nietzschego do Kosellecka. Inspiracje myślą niemiecką z politologią w tle, „Homo Politicus” t. 7–8, 2012/2013 451 Uniwersytet nie daje pracy, „Teologia Polityczna Co Tydzień” 2016, nr 31 460 Czy wiemy, co może być za zakrętem?, „Tygodnik Przegląd” 2016, nr 45 464 Czas przebierańców, „Tygodnik Przegląd” 2019, nr 12 471 Czy prawda ma przyszłość?, „Academia – Magazyn Polskiej Akademii Nauk” 2019, nr 1–2 (57–58) 478 Indeks nazwisk 489