Książka dedykowana profesorowi Januszowi Grzelakowi, jednemu z najwybitniejszych polskich psychologów społecznych, została napisana przez Jego uczniów i współpracowników. Podejmuje zagadnienia trwale obecne w dorobku Profesora:
orientacje społeczne i
orientacje kontroli, uprzedzenia i relacje grupowe,
zachowania grupowe i
zachowania społeczne oraz
zjawiska makrospołeczne.
"Całą książkę uważam za przedsięwzięcie nadzwyczaj udane. Jest bardzo wartościowa merytorycznie, większość rozdziałów może być też wykorzystywana w dydaktyce".
(z recenzji prof. Dariusza Dolińskiego)
"Wszystkie [rozdziały] nawiązują do aktualnego stanu piśmiennictwa światowego, a większość prac prezentuje oryginalne i ciekawe badania empiryczne. Część tych badań można potraktować jako swoistą diagnozę zachowań społecznych Polaków i jako takie mogą być one interesującą lekturą nie tylko dla psychologów".
(z recenzji prof. Tytusa Sosnowskiego)
Wprowadzenie Joanna Czarnota-Bojarska, Irena Zinserling 7 Życiorys Profesora Janusza Grzelaka Zuzanna Toeplitz 13 CZĘŚĆ 1. ORIENTACJE SPOŁECZNE I ORIENTACJE KONTROLI 19 A zaczęło się to osiemdziesiąt lat temu... Stanisław Mika 21 Uwarunkowania orientacji kontroli. 15 lat badań Inwentarzem Upodobań i Opinii (IUiO) Irena Zinserling, Mikołaj Winiewski 37 Poziom orientacji kooperacyjnej a percepcja mimicznych ekspresji emocji mieszanych oraz postrzeganie osób prezentujących różne wyrazy twarzy Joanna Lewczuk 59 CZĘŚĆ 2. UPRZEDZENIA I RELACJE GRUPOWE 73 Psychologia kontroli a psychologia władzy: wzajemne relacje i możliwe obszary inspiracji Mirosław Kofta, Marcin Bukowski 75 Kto pomoże obcym? Wysoki status i silna identyfikacja z własną grupą jako ograniczenia zdolności do przyjmowania perspektywy grupy obcej Michał Bilewicz 100 O związkach różnych form myślenia spiskowego z uprzedzeniami wobec obcych Monika Grzesiak-Feldman 115 Stereotypy a strategie w dylematach społecznych Janina Pietrzak, Mikołaj Winiewski 127 CZĘŚĆ 3. ZACHOWANIA GRUPOWE 143 Zachowania obywatelskie w organizacji – próba konstrukcji narzędzia pomiaru Joanna Czarnota-Bojarska 145 Wypalenie zawodowe w zawodach zaufania społecznego Małgorzata Toeplitz-Winiewska 158 W kierunku stabilnej kooperacji. Proces tworzenia wspólnej rzeczywi- stości i kontekst środowiskowy w dylemacie ograniczonych zasobów Łukasz Jochemczyk, Anna Wieczorek 172 CZĘŚĆ 4. ZACHOWANIA SPOŁECZNE 185 O prawdziwej roli zaufania w motywowaniu ludzi do aktywności społecznej Maria Lewicka 187 O ograniczaniu powszechności zjawiska projekcji Ja: rola dostępności standardów poza-Ja Anna Szuster, Dorota Rutkowska 207 Cyberprzemoc – o starym zjawisku agresji w nowoczesnej przestrzeni internetu Julia Barlińska, Anna Szuster 222 CZĘŚĆ 5. ZJAWISKA MAKROSPOŁECZNE 237 Zawiedzione zaufanie i deficyt pozytywnych doświadczeń a negatywna wizja świata społecznego Krystyna Skarżyńska 239 Miękkie kapitały a dobrobyt materialny – wyzwania dla Polski Janusz Czapiński 253 Sposoby naukowego i potocznego definiowania biedy a rozumienie zjawisk z nią związanych Agnieszka Kalbarczyk 286