Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje. T. I: W kręgu średniowiecza
Monografia wieloautorska prezentuje interdyscyplinarne ujęcie wykształconego w dobie średniowiecza ethosu rycerskiego, którego tradycja od wieków najdawniejszych aż do współczesności (wiek XXI) jest kultywowana w rozmaitych dziedzinach życia, zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach. Autorami kilkunastu artykułów naukowych, zgromadzonych w monografii, są badacze różnych dziedzin: historycy, literaturoznawcy, kulturoznawcy. Wśród tekstów odnajdujemy nawet artykuł archeologa i historyka sportu. Dowodzi to, że tematyka przekazywanej Czytelnikowi książki dotyka ważnego zjawiska kulturowego, które, niezależnie od wpływów i „zapożyczeń” między odmiennymi od siebie cywilizacjami, tkwi u podstaw rozwoju wszelkich społeczności ludzkich. Publikacja adresowana jest nie tylko do naukowców, ale także do wszystkich zainteresowanych kulturą rycerską, jej ewolucją i tradycjami.
Spis treści
Wstęp (Teresa Banaś-Korniak, Beata Stuchlik-Surowiak) / 7
Część I Zachodnioeuropejskie średniowiecze i jego tradycje
Jacek Kwosek: Idea rycerza-zakonnika i jej uzasadnienie w ujęciu św. Bernarda z Clairvaux / 15
Marta M. Kacprzak: „…znana jest u nas zaledwie z imienia…”. Polskie XIX-wieczne edycje przekładów Pieśni o Rolandzie / 33
Agnieszka Lniak: Sprzężenie przeciwieństw w Don Kichocie Cervantesa / 74
Aleksandra Starowicz: Triumf (anty)rycerza? Gra ze średniowiecznością w Grze o tron G.R.R. Martina / 96
Alina Sobol: Ethos rycerski św. Joanny d’Arc w religijno-historiozoficznej koncepcji Dymitra Mereżkowskiego / 117
Michał Mazurkiewicz: Średniowieczna geneza idei fair play i jej funkcjonowanie we współczesnym
sporcie – od turniejów rycerskich do nowoczesnego współzawodnictwa na arenach sportowych / 133
Część II Średniowiecze oraz jego tradycje w krajach Europy Środkowej, Europy Południowej i Azji
Agnieszka Teterycz-Puzio: Wojownik, obrońca wiary i uciśnionych? Wzorce rycerskie w świetle średniowiecznych przekazów narracyjnych / 151
Agnieszka Klawinowska: Społeczeństwo trwogi? Zachowania niezgodne z ethosem rycerskim w najstarszych kronikach polskich / 184
Izabela Lis-Wielgosz: O Wojach Chrystusowych, czyli rycerzach i świętych (na przykładzie literatury staroserbskiej) / 203
Anna Gawarecka: Zagubiona tradycja. Powroty do kultury rycerskiej w literaturze czeskiej / 222
Adam Bednarczyk: „Rycerskość” arystokraty z okresu Heian. Rozważania z perspektywy Il Cortegiano Baldassare de Castiglionego / 240
Joanna Puchalska: Etyka samuraja według japońskich opowieści wojennych / 268
Maciej Gaździcki: „U nas mówią, z pieśni słowa nie wyrzucić”. Rycerskie ceremoniały i zwyczaje w polskiej powieści historycznej XIX wieku (Dzieje Polski Józefa Ignacego Kraszewskiego) / 302
Karol Łukomiak: Charakterystyka „herbarzy kaflowych” / 327
Indeks osobowy / 345