Receptura apteczna. Sporządzanie leków jałowych i niejałowych

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Medycyna
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Medycyna »
  3. Farmacja
• Redakcja: Renata Jachowicz
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-200-6306-6
• ISBN druku: 978-83-200-6165-9
• Liczba stron: 640
• Sposób dostarczenia produktu elektronicznego
  Produkty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po uprzednim opłaceniu (PayU, BLIK) na stronie Twoje konto > Biblioteka.

  Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.

  Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
• Ważne informacje techniczne
• Minimalne wymagania sprzętowe:
  • procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturach
  • Pamięć operacyjna: 512MB
  • Monitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bit
  • Dysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejsca
  • Mysz lub inny manipulator + klawiatura
  • Karta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/s
• Minimalne wymagania oprogramowania:
  • System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows Mobile
  • Przeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5
  • Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScript
  • Zalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.
• Informacja o formatach plików:
  • PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
  • EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
  • MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
  • Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
• Rodzaje zabezpieczeń plików:
  • Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem.
  • Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.

  Więcej informacji o publikacjach elektronicznych

CZĘŚĆ I. LEKI RECEPTUROWE – TEORETYCZNE I PRAKTYCZNE ASPEKTY SPORZĄDZANIA LEKÓW 1
1. Rodzaje postaci leku recepturowego – Renata Jachowicz  3
	1.1 Niejałowe postacie leku 4
		1.1.1 Płynne postacie niejałowych leków recepturowych   4
		1.1.2 Półstałe postacie niejałowych leków recepturowych  7
		1.1.3 Stałe postacie niejałowych leków recepturowych 7
	1.2 Jałowe postacie leku   8
2. D rogi podania leków – Renata Jachowicz  12
3. P acjenci pediatryczni – Renata Jachowicz  18
	3.1 Charakterystyka wieku rozwojowego  18
	3.2 Obliczanie dawek leku  25
4. Pacjenci w starszym wieku – zmiany spowodowane procesem starzenia mające wpływ na działanie leków – Katarzyna Szczerbińska, Barbara Gryglewska   32
	4.1 Wybrane aspekty farmakokinetyki leków w organizmie osób starszych  32
		4.1.1 Uwalnianie substancji leczniczej z postaci leku  32
		4.1.2 Wchłanianie leku 34
		4.1.3 Zmiany dystrybucji substancji leczniczych związane z wiekiem  36
		4.1.4 Wpływ funkcji wątroby na eliminację leku  37
		4.1.5 Wpływ funkcji nerek na eliminację leku 37
	4.2 Aspekty farmakodynamiczne 38
	4.3 Interakcje pomiędzy lekami i niekorzystny wpływ leków na przebieg choroby   39
5. Składniki leków recepturowych – Joanna Szafraniec-Szczęsny, Anna Czech 42
	5.1 Właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych – Joanna Szafraniec-Szczęsny  42
		5.1.1 Rozpuszczalność 42
		5.1.2 Właściwości kwasowo-zasadowe a rozpuszczalność  46
		5.1.3 Lipofilowość/hydrofobowość   47
		5.1.4 Higroskopijność 49
		5.1.5 Polimorfizm 51
	5.2 Substancje pomocnicze – Anna Czech  52
		5.2.1 Rozpuszczalniki  54
			5.2.1.1 Woda oczyszczona – Aqua purificata   54
			5.2.1.2 Woda do wstrzykiwań – Aqua ad iniectabile (Aqua pro iniectione)   54
			5.2.1.3 Woda do receptury aptecznej – Aqua pro usu officinale  55
			5.2.1.4 Alkohol etylowy – Ethanolum (96 per centum) (Ethanol 96% (V/V), Ethanol 96�, Spiritus Vini rectificatus)   55
			5.2.1.5 Glicerol 85% – Glycerolum (85 per centum) (Glycerol 85%)   55
			5.2.1.6 Parafina ciekła – Paraffinum liquidum (olej parafinowy)  56
			5.2.1.7 Olej rycynowy oczyszczony – Ricini oleum raffinatum (Castor oil)   56
			5.2.1.8 Olej rzepakowy oczyszczony – Rapae oleum raffinatum 56
			5.2.1.9 Olej z oliwek z pierwszego tłoczenia – Olivae oleum virginale 57
			5.2.1.10 Olej z oliwek oczyszczony – Olivae oleum raffinatum   57
		5.2.2 Substancje zwiększające lepkość 57
			5.2.2.1 Półsyntetyczne pochodne celulozy 57
			5.2.2.2 Polimery naturalne 58
			5.2.2.3 Polimery syntetyczne   59
		5.2.3 Substancje poprawiające smak, zapach i wygląd postaci leku   59
			5.2.3.1 Substancje poprawiające smak postaci leku  59
		5.2.4 Składniki podłoży maściowych  61
			5.2.4.1 Wosk biały – Cera alba  62
			5.2.4.2 Parafina stała – Paraffinum solidum 62
			5.2.4.3 Alkohol cetylowy – Alcohol cetylicus   62
			5.2.4.4 Alkohol stearylowy – Alcohol stearylicus 62
			5.2.4.5 Alkohole sterolowe z lanoliny – Alcoholes adipis lanae  63
			5.2.4.6 Cholesterol – Cholesterolum  63
		5.2.4.7 Kwas stearynowy – Acidum stearicum   63
		5.2.5 Składniki podłoży czopkowych  63
			5.2.5.1 Olej kakaowy – Cacao oleum 63
			5.2.5.2 Witepsol H15  64
		5.2.6 Środki konserwujące  64
6. Opakowania – Witold Jamróz 66
		6.1 Pojemniki szklane  68
	6.2 Pojemniki z tworzyw sztucznych  69
7 Trwałość leków recepturowych – Renata Jachowicz, Aleksander Mendyk 72
	7.1 Ogólna charakterystyka trwałości postaci leku   72
		7.1.1 Trwałość chemiczna  73
		7.1.2 Trwałość fizyczna 74
		7.1.3 Trwałość mikrobiologiczna 75
	7.2 Okres przydatności leku do użycia 77
8. Leki niejałowe – Renata Jachowicz, Anna Czech, Witold Jamróz, Andrzej Jaworek, Aldona Maciejewska, Krzysztof Niwiński, Barbara Pandyra-Kowalska, Joanna Szafraniec-Szczęsny  81
	8.1 Zasady sporządzania leku recepturowego Procesy jednostkowe – Renata Jachowicz, Anna Czech, Witold Jamróz, Aldona Maciejewska, Krzysztof Niwiński, Joanna Szafraniec-Szczęsny   81
		8.1.1 Ogólne zasady sporządzania leku recepturowego   81
			8.1.1.1 Ocena składu przepisanego leku  83
			8.1.1.2 Czynności przygotowawcze  83
			8.1.1.3 Wykonanie i kontrola preparatu   84
			8.1.1.4 Pakowanie i oznakowanie   85
		8.1.1.5 Miarki   85
			8.1.1.6 Opracowanie dokumentacji  85
			8.1.1.7 Dawki   85
		8.1.2 Urządzenia i utensylia 86
		8.1.3 Procesy technologiczne stosowane podczas sporządzania leków – Renata Jachowicz, Witold Jamróz, Aldona Maciejewska, Krzysztof Niwiński, Joanna Szafraniec-Szczęsny  88
			8.1.3.1 Ważenie 89
			8.1.3.2 Rozdrabnianie 91
			8.1.3.3 Mieszanie   92
			8.1.3.4 Rozpuszczanie   98
			8.1.3.5 Ogrzewanie  100
			8.1.3.6 Rozdzielanie  101
			8.1.3.7 Dzielenie 102
	8.2 Receptura płynnych postaci leku recepturowego – Renata Jachowicz, Anna Czech, Barbara Pandyra-Kowalska   103
		8.2.1 Przeznaczenie płynnych leków recepturowych – Renata Jachowicz   103
		8.2.2 Roztwory – Solutiones – Anna Czech, Renata Jachowicz   107
			8.2.2.1 Charakterystyka i sporządzanie leków recepturowych w postaci roztworu 107
			8.2.2.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   121
		8.2.3 Krople – Guttae – Barbara Pandyra-Kowalska, Renata Jachowicz 152
			8.2.3.1 Charakterystyka leków recepturowych w postaci kropli  152
			8.2.3.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   153
		8.2.4 Mieszanki – Mixturae – Barbara Pandyra-Kowalska, Anna Czech, Renata Jachowicz 160
			8.2.4.1 Charakterystyka leków recepturowych w postaci mieszanki   160
			8.2.4.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   163
		8.2.5 Zawiesiny – Suspensiones – Anna Czech, Renata Jachowicz 180
			8.2.5.1 Charakterystyka leków recepturowych w postaci zawiesin   180
			8.2.5.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   186
		8.2.6 Emulsje – Emulsiones – Renata Jachowicz, Anna Czech 195
			8.2.6.1 Charakterystyka leków recepturowych w postaci emulsji 195
			8.2.6.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   202
		8.2.7 Niezgodności recepturowe w płynnych preparatach – Renata Jachowicz, Anna Czech, Barbara Pandyra-Kowalska 206
			8.2.7.1 Reakcje utlenienia i redukcji  207
			8.2.7.2 Reakcje hydrolizy  207
			8.2.7.3 Wytrącanie słabych kwasów i zasad   209
			8.2.7.4 Reakcja podwójnej wymiany  216
			8.2.7.5 Przekroczona rozpuszczalność 218
			8.2.7.6 Reakcje wysalania  219
	8.3 Receptura półstałych postaci leku – Anna Czech, Andrzej Jaworek, Renata Jachowicz, Barbara Pandyra-Kowalska, Aldona Maciejewska, Anna Wojas-Pelc  220
		8.3.1 Terapeutyczne aspekty stosowania leków recepturowych na skórę – Andrzej Jaworek, Anna Wojas-Pelc   220
			8.3.1.1 Co daje lek recepturowy w arsenale terapeutycznym dermatologa  220
			8.3.1.2 Budowa skóry i jej przydatków w kontekście dróg przenikania leku recepturowego  222
			8.3.1.3 Postacie leku do stosowania miejscowego we współczesnej dermatologii  224
			8.3.1.4 Co wpływa na działanie leku recepturowego w dermatologii – uwagi praktyczne 224
			8.3.1.5 Podłoża recepturowe – punkt widzenia dermatologa praktyka   227
			8.3.1.6 Substancje czynne w recepturze dermatologicznej 228
			8.3.1.7 Podsumowanie   233
		8.3.2 Charakterystyka półstałych postaci leku – Renata Jachowicz, Barbara Pandyra-Kowalska, Anna Czech, Aldona Maciejewska  233
			8.3.2.1 Systematyka podłoży   235
			8.3.2.2 Rodzaje półstałych postaci leku   241
		8.3.3 Ogólne zasady sporządzania półstałych preparatów  242
			8.3.3.1 Przykłady preparatów  246
		8.3.4 Recepty – przykłady leków recepturowych  254
	8.4 Receptura stałych postaci leku – Krzysztof Niwiński, Aldona Maciejewska, Renata Jachowicz  281
		8.4.1 Proszki – Pulveres – Krzysztof Niwiński, Renata Jachowicz  281
			8.4.1.1 Charakterystyka proszków jako postaci leku  281
			8.4.1.2 Ogólne zasady sporządzania proszków 285
			8.4.1.3 Recepty – przykłady leków recepturowych   300
			8.4.1.4 Niezgodności w proszkach   318
		8.4.2 Stałe postacie leku do podania doodbytniczego, dopochwowego i docewkowego – Aldona Maciejewska, Renata Jachowicz  322
			8.4.2.1 Charakterystyka postaci leku w formie czopków   322
			8.4.2.2 Ogólne zasady sporządzania czopków  330
			8.4.2.3 Recepty – przykłady leków recepturowych   338
			8.4.2.4 Globulki dopochwowe  347
			8.4.2.5 Pręciki  357
			8.4.2.6 Kontrola jakości preparatów  358
9. Leki jałowe – Renata Jachowicz, Monika Augustyn, Witold Brniak, Anna Czech, Agnieszka Datoń-Stala, Anna Giżycka, Barbara Imbiorkiewicz, Krystyna Chmal-Jagiełło, Mateusz Kurek 360
	9.1 Ogólne zasady sporządzania leków jałowych – Renata Jachowicz, Anna Czech  360
		9.1.1 Pomieszczenia do pracy aseptycznej  362
		9.1.2 Przygotowanie miejsca pracy   363
		9.1.3 Materiały i urządzenia 365
		9.1.4 Przygotowanie pracownika 365
		9.1.5 Kontrola preparatów  366
	9.2 Preparaty do oczu – Anna Czech, Renata Jachowicz   366
		9.2.1 Charakterystyka preparatów do oczu 366
		9.2.2 Sporządzanie preparatów do oczu   371
			9.2.2.1 Sporządzanie kropli do oczu 371
			9.2.2.2 Okres przydatności do użycia kropli i płynów do oczu  375
			9.2.2.3 Sporządzanie półstałych preparatów do oczu 375
			9.2.2.4 Kontrola preparatów do oczu 376
		9.2.3 Recepty – przykłady leków recepturowych  377
			9.2.3.1 Krople do oczu   377
			9.2.3.2 Maści do oczu 381
			9.2.3.3 Preparaty z antybiotykami   383
	9.3 Leki cytostatyczne (cytotoksyczne) – Renata Jachowicz, Monika Augustyn, Anna Giżycka, Krystyna Chmal-Jagiełło, Mateusz Kurek 385
		9.3.1 Wymagania dotyczące zasad bezpiecznego sporządzania leków cytotoksycznych 385
			9.3.1.1 Pracownia leku cytotoksycznego – pomieszczenia i wyposażenie 387
			9.3.1.2 Badania kontrolne 390
			9.3.1.3 Personel 390
			9.3.1.4 Zakres czynności wykonywanych podczas sporządzania leków   391
		9.3.2 Sporządzanie leków cytostatycznych  393
			9.3.2.1 Metoda wolumetryczna  394
			9.3.2.2 Metoda grawimetryczna 394
			9.3.2.3 Oznakowanie i przechowywanie  394
		9.3.3 Dokumentacja   396
		9.3.4 Przykłady recept i sposobów sporządzania preparatów   396
			9.3.4.1 Przykład preparatu sporządzanego dla osoby dorosłej  396
			9.3.4.2 Przykłady preparatów sporządzanych dla dzieci   401
		9.3.5 Wynaczynienia  405
		9.3.6 Segregacja i utylizacja odpadów 406
		9.3.7 Zdarzenia niepożądane i sytuacje awaryjne 406
	9.4 Mieszaniny do żywienia pozajelitowego – Witold Brniak, Barbara Imbiorkiewicz, Anna Giżycka  407
			9.4.1 Rola leczenia żywieniowego w terapii pacjentów szpitalnych i domowych 407
		9.4.2 Składniki mieszanin do żywienia pozajelitowego 409
		9.4.3 Metody sporządzania mieszanin do żywienia pozajelitowego   415
		9.4.4 Problemy stabilności i interakcji w mieszaninach do żywienia pozajelitowego  418
			9.4.4.1 Wytrącanie osadu  419
			9.4.4.2 Destabilizacja fizyczna emulsji 419
			9.4.4.3 Procesy peroksydacji   420
		9.4.4.4 Dodatek leków do mieszaniny do żywienia pozajelitowego   421
			9.4.4.5 Zasady sporządzania mieszanin   423
			9.4.4.6 Kontrola mieszanin do żywienia pozajelitowego   423
		9.4.5 Rola farmaceuty w żywieniu pozajelitowym 424
		9.4.6 Recepty – przykłady mieszanin do żywienia pozajelitowego 426
	9.5 Receptura jałowych leków przeciwdrobnoustrojowych – Agnieszka Datoń-Stala 436
		9.5.1 Recepty – przykłady leków recepturowych  438
	9.6 Płyny do kardioplegii – Agnieszka Datoń-Stala, Renata Jachowicz 441
	9.6.1 Ogólne zasady przygotowania roztworów do kardioplegii 444
10. Receptura leków pediatrycznych – Aldona Maciejewska, Renata Jachowicz 446
	10.1 Charakterystyka sporządzania leków pediatrycznych   446
	10.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   449
		10.2.1 Płynne leki recepturowe   449
			10.2.1.1 Płynne preparaty doustne   449
			10.2.1.2 Płynne preparaty do użytku zewnętrznego  461
		10.2.2 Półstałe leki recepturowe  468
		10.2.3 Stałe leki recepturowe 481
			10.2.3.1 Proszki  481
			10.2.3.2 Czopki  490
11. Receptura leków stomatologicznych – Witold Jamróz, Renata Jachowicz  501
	11.1 Choroby przyzębia – aspekty terapeutyczne 501
	11.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   504
		11.2.1 Roztwory, zawiesiny  504
		11.2.2 Maści 508
		11.2.3 Proszki niedzielone  509
		11.2.4 Przykłady recept z piśmiennictwa   509
		11.2.4.1 Przykłady postaci leku dostępnych w innych krajach   511
12. Receptura leków laryngologicznych – Barbara Pandyra-Kowalska, Renata Jachowicz 513
	12.1 Charakterystyka recepturowych preparatów laryngologicznych   513
	12.2 Recepty – przykłady leków recepturowych   515
		12.2.1 Krople do nosa – Guttae rhinologicae 515
		12.2.2 Maści do nosa – Unguenta rhinologicae   517
		12.2.3 Płyny do płukania zatok   520
		12.2.4 Krople do ucha – Guttae otologicae   520
		12.2.5 Preparaty do płukania jamy ustnej   522
	12.2.6 Preparaty do pędzlowania jamy ustnej 524
		12.2.7 Półstałe preparaty do stosowania w jamie ustnej 526
		12.2.8 Krople do inhalacji   526
13. Systemy automatycznej indywidualnej dystrybucji leków – Renata Jachowicz, Krzysztof Niwiński   528
CZĘŚĆ II. APTEKA JAKO MIEJSCE WYKONYWANIA USŁUGI FARMACEUTYCZNEJ 533
14. Prawne uwarunkowania realizacji leków recepturowych – Renata Jachowicz, Lucyna Bułaś 535
	14.1 Wprowadzenie   535
	14.2 Recepta w postaci elektronicznej  536
	14.3 Realizacja recept  541
	14.4 Zasady dotyczące sposobu przepisywania składu leku recepturowego  544
15. Wybrane zagadnienia zarządzania systemem jakości w aptece – Lucyna Bułaś, Renata Jachowicz  549
	15.1 Zasady wdrażania systemu zapewnienia jakości  549
	15.2 Zadania farmaceutów związane ze sporządzaniem leku recepturowego i aptecznego 549
	15.3 Miejsce sporządzenia leku recepturowego i jego wyposażenie   551
	15.4 Dokumentacja leku recepturowego   551
	15.5 Czynności kontrolne   552
	15.6 Oznakowanie leku recepturowego 553
CZĘŚĆ III. MATERIAŁY POMOCNICZE 555
16. Przykłady preparatów gotowych stosowanych do sporządzania leków recepturowych – Anna Czech  557
17. Synonimy – Aleksander Mendyk  565
18. Słownik terminów – Renata Jachowicz 589
19. Dokumenty  605
20. Tabele pomocnicze i nomogramy – Renata Jachowicz 614
21. Piśmiennictwo   625
Skorowidz 629